شیر صافی (استرینر ولو)

شیر صافی Y-Type

پایه فیلتر شیر صافی Y-Type با زاویه مورب به لوله اصلی متصل است و به شیر صافی (استرینر ولو) شکل Y می‌دهد. این نوع شیر معمولاً در خطوط تحت فشار بخار، مایع و گاز استفاده می‌شود، اما می‌توان از آن در شرایط خلاء یا مکش نیز استفاده کرد. استرینر ولو Y-type معمولاً نسبت به صافی‌های نوع سبدی (T-Type)، ظرفیت نگاه داشتن آشغال‌های کمتری را دارند و این یعنی تعداد دفعات بیشتری نیاز به تمیز شدن دارند. در سیستم‌های بخار این معمولاً یک مشکل نیست، به جز در جاهایی که میزان زیادی از زنگ زدگی وجود داشته باشد یا فوراً پس از راه‌اندازی مقادیر زیادی از پس‌ماندها وارد سیستم شوند.

یکی از کاربری‌هایی که مقادیر زیادی پس‌ماند در آن وجود دارد شیر blowdown است که معمولاً می‌تواند در کپ شیرهای صافی جفت شود. این کار باعث می‌شود تا استرینر بتواند بدون نیاز به خاموش کردن نیروگاه، از فشار بخار برای تمیز کردن خود استفاده نماید.

جهت‌گیری شیر صافی Y-Type

می‌توان Y-strainer را در وضعیت افقی یا عمودی نصب کرد به طوریکه صفحه آن به سمت پایین باشد. این وضعیت به صفحه استرینر اجازه می‌دهد تا بتواند متریال‌های درون استرینر را در پایین‌ترین نقطه صفحه جمع‌آوری نماید. در لوله‌کشی‌های افقی بخار یا گاز، شیر صافی Y type باید به گونه‌ای نصب شود که کیسه آن در سطح افقی قرار بگیرد. این امر از جمع شدن آب در کیسه که باعث فرسایش شده و بر روند انتقال حرارت تاثیر می‌گذارد، جلوگیری می‌کند.

در سیستم‌های مایع، کیسه باید به صورت عمودی و به سمت پایین قرار بگیرد. با این کار پس‌ماندهای حذف شده در طی شرایط جریان کم، به قسمت بالادست سیستم لوله‌کشی باز نمی‌گردند. گرچه توصیه می‌شود که استرینرها به صورت افقی نصب شوند، البته این همیشه امکان‌پذیر نیست و اگر جریان به سمت پایین باشد می‌توان در خطوط لوله عمودی نیز آن را نصب کرد که در این صورت پس‌ماندها مستقیماً به سمت کیسه هدایت می‌شوند. اگر جریان رو به بالا باشد نمی‌توان شیرهای صافی را نصب کرد چراکه باید آن را با کیسه باز که به سمت پایین می‌باشد نصب نمود و در این صورت پس‌ماندها دوباره به داخل لوله باز می‌گردند.

شیر صافی T-Type و سبدی

از ویژگی‌های ظاهری شیر صافی T type و سبدی (Basket type) یک محفظه عمودی است که بزرگتر از محفظه شیر Y-type می‌باشد. از آنجاییکه قسمت صافی این شیر فضای خالی بیشتری دارد، افت فشار در آن کمتر از شیر Y-type است. به همین دلیل استرینر ولو سبدی برای کاربری‌های مایع مناسب می‌باشد. همچنین از آن برای خطوط لوله بخار که قطر بیشتری دارند نیز استفاده می‌شود.

برای سرویس کردن استرینر سبدی می‌توان کاور آن را برداشته و به راحتی فیلتر آن را تعویض کرد. زمانیکه از این شیر در سیستم‌های بخار استفاده می‌شود، ممکن است مقدار قابل توجهی از چگالش در آن رخ دهد. در نتیجه استرینرهایی که برای استفاده در سیستم‌های بخار طراحی شده‌اند معمولاً دارای یک پلاگ تخلیه هستند که می‌تواند برای از بین بردن چگالش با تله بخار فیت شود.

شیر صافی T-Type با استایل داپلکس نیز موجود می‌باشد که شامل دو استرینر سبدی موازی و شیرآلات انحرافی می‌باشد. شیر صافی سبدی داپلکس برای استفاده در کاربری‌هایی که مواد شیمیایی قوی و مواد خورنده وجود دارند مناسب می‌باشد. طراحی این شیر به گونه‌ای است که در صورت نیاز به تمیز کردن آن هیچ اختلالی در فرآیند ایجاد نمی‌شود. این کار با تغییر جریان سیال به استرینر ثانویه انجام می‌گیرد و زمانی این کار انجام می‌شود که سبد اول پُر شده باشد. به این ترتیب، اپراتور می‌تواند استرینر را برداشته و آن را تمیز کند و بدون ایجاد تداخل در فرآیند دوباره آن را به سر جای خود باز گرداند.

متریال ساخت شیر صافی Y type و استرینرهای سبدی

متداول‌ترین متریال‌هایی که برای شیر صافی Y type و استرینرهای سبدی استفاده می‌شود شامل چدن (cast iron)، برنز، کربن استیل، استنلس استیل و پلاستیک می‌باشد.

چُدن به دلیل قیمت اولیه کمتر، متریالی است که عمدتاً در تولید استرینرها استفاده می‌شود. این متریال برای سیستم‌هایی استفاده می‌شود که در آن‌ها فشار و دمای آب بالا نیست و سیستم در معرض شوک مکانیکی و حرارتی بالا نمی‌باشد. از چُدن برای خطوط آب قابل شُرب بزرگ و بسیاری از خطوط آب غیر آشامیدنی نیز استفاده می‌شود، بعلاوه که از چُدن برای تولید بسیاری از محصولات دیگر استفاده شده و در فرآیندهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استرینر ولو برنزی در سرویس‌های آب شور، آب دریا و … استفاده می‌شود. البته اغلب برای خطوط لوله آب آشامیدنی نیز از آن استفاده می‌شود. قیمت این متریال دو برابر چُدن است.
از شیر صافی کربن استیل در فشارها و دماهای بالا و کاربری‌هایی که شوک‌های مکانیکی و حرارتی وجود دارد، استفاده می‌شود. از کربن استیل در کاربری‌هایی استفاده می‌شود که خطر آتش‌سوزی وجود دارد.

از شیر صافی ساخته شده از متریال Chrome-Moly steel در کاربری‌های با دما و فشار بالا استفاده می‌شود. شیر صافی استنلس استیل به دلیل مقاومتی که در برابر خوردگی و آلودگی دارد و سهولت در تمیز کردن معمولاً بیشتر مورد توجه است.

صفحه شیر صافی

دو نوع صفحه در استرینرها مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• صفحه سوراخ شده
• صفحه مشبک

صفحه سوراخ شده

این صفحه از طریق ایجاد (پانچ کردن) تعداد زیادی سوراخ بر روی یک صفحه تخت ایجاد می‌شود. سپس این صفحه به شکل لوله در می‌آید. این صفحه‌ها نسبتاً زبر هستند و محدوده سایز سوراخ‌های آن بین 0.8 میلیمتر الی 3.2 میلیمتر می‌باشد. بنابراین این صفحه فقط برای از بین بردن پس‌ماندهای عمومی لوله مناسب است.

صفحه مشبک

این صفحه از طریق سیم‌های ظریفی که یک شبکه مشبک را تشکیل می‌دهند ساخته می‌شود. این صفحه معمولاً به صورت یک لایه بر روی یک صفحه سوراخ شده قرار می‌گیرد که به عنوان پشتیبانی برای این صفحه مشبک می‌باشد. صفحه مشبک نسبت به صفحه سوراخ شده دارای سوراخ‌های بسیار کوچکتری است. صفحه مشبک می‌تواند سوراخ‌هایی با سایز 0.07 میلیمتر داشته باشد. طبیعتاً این صفحه می‌تواند ذرات کوچکتری را دفع کند.

شیر صافی موقت

شیر صافی موقت برای حفاظت از تجهیزات و ابزار دقیق در هنگام راه‌اندازه اولیه سیستم استفاده می‌شود. زمانیکه یک کارخانه جدید راه‌اندازی می‌شود، شیر صافی معمولاً بین مجموعه‌ای از فلنج‌ها نصب می‌شود. توصیه می‌شود که برای نصب و حذف آسان‌تر این شیر طول قرقره مساوی و یا بزرگتر از طول استرینر باشد. برای شیر صافی موقت سه پیکربندی اولیه وجود دارد: مخروطی، سبدی، صفحه‌ای.

تفاوت شیر صافی و فیلتر

فیلتر وسیله‌ای است که ذرات را از مایعات و گاز جدا می‌کند. با استفاده از فیلتر می‌توان ذراتی که در سایزهای میکرونی مشخص هستند را مهار کرد. تمامی شیرهای صافی فیلتر هستند اما تمامی فیلترها، صافی نیستند. استرینر یک نوع فیلتر است. شیر صافی با صفحه سوراخ شده یا مشبکی که دارد می‌تواند ذرات بزرگتر موجود در سیستم را مهار کند. مزیت اصلی استرینر این است که می‌توان دوباره آن را استفاده کرد. از فیلتر فقط می‌توان یک بار استفاده کرد، یعنی زمانیکه دچار گرفتگی شود باید آن را تعویض کرد.

تفاوت اصلی شیر صافی و فیلتر در قطر سوراخ‌های آن‌هاست. هیچ دسته‌بندی دقیقی برای جدا کردن فیلتر و استرینر بر اساس سایز سوراخ‌های آن‌ها وجود ندارد. اما فیلتر می‌تواند ذرات به کوچکی 1 میکرومتر را نیز جدا کرده و مهار نماید. تفاوت دیگر این دو، مقاومت آن‌هاست. شیر صافی معمولاً مقاومت کمی در برابر جریان مایع دارد. افت فشار در شیر صافی در مقایسه با فیلتر، نسبتاً کم است.
یکی دیگر از تفاوت‌ها عملکرد این دو است. شیر صافی برای محافظت از تجهیزات پایین دست مانند پمپ‌ها و ابزار دقیق استفاده می‌شود اما وظیفه فیلتر جدا کردن ذرات از مایع است.