شیر کنترل (کنترل ولو)

عملکرد شیر کنترل

متداول‌ترین اِلمان کنترل نهایی در صنایع کنترل فرآیند، شیر کنترل (Control Valve) است. این شیر جریان سیالاتی مانند گاز، بخار، آب یا ترکیبات شیمیایی را دچار تغییر می‌کند تا اختلال سیستم را جبران کرده و متغیر تنظیم شده فرآیند را تا حد ممکن به سِت پوینت مورد نظر نزدیک کند.

معمولاً هر لوپ کنترل شامل یک سنسور، یک ترنسمیتر و یک کنترلر است که متغیرِ فرآیند دریافت شده از ترنسمیتر را با ست پوینت مقایسه می‌کند. سپس کنترلر، یک سیگنال اصلاحی به “اِلمان کنترل نهایی”، آخرین قسمت لوپ و ” عضله ” سیستم کنترل فرآیند می‌فرستد.

سنسورهای متغیرهای فرآیند مانند چشم‌ها بوده، کنترلر، مانند مغز است، سپس اِلمان کنترل نهایی است که مانند دستان لوپ کنترل عمل می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده تا شیر کنترل بخش بسیار مهمی از یک سیستم کنترل خودکار باشد.

شیر کنترل چیست؟

شیر کنترل به طور خودکار فشار یا سرعت جریان را تنظیم می‌کند و می‌توان آن را در هر فشاری استفاده کرد. اکثر شیرهای کنترلی به دلیل قابلیت تعویض، کلاس 300 هستند. گرچه اگر سیستم از درجه‌بندی شیرآلات کلاس 150 فراتر نرود، نیازی به استفاده از شیر کلاس 300 نیست.

از شیر کروی به طور طبیعی به عنوان شیر کنترل نیز استفاده می‌شود، که جهت تعمیر و نگهداری آسان، انتهای آن‌ها عمدتاً فلنجی است. شیر کنترلی می‌تواند دارای اکچویتور هیدرولیک، پنوماتیک، الکتریکی یا مکانیکی باشد. شیر کنترلی از طریق حرکت پلاگ در پورت‌ها که داخل بدنه شیر قرار دارد، جریان را تعدیل می‌کند. پلاگ شیر به استم متصل است، که آن هم به اکچویتور متصل می‌باشد.

نحوه استفاده از شیر کنترل

ابتدا ” کنترلر ” ، سیگنال‌های فشار را دریافت کرده و آن را با افت فشار جریان مورد نظر مقایسه می‌کند، اگر افت فشار آن با جریان واقعی متفاوت باشد، شیر کنترل را تنظیم کرده تا فشار جریان را افزایش یا کاهش دهد. برای کنترل هر کدام از متغیرهای فرآیند می‌توان چیدمان‌های قابل مقایسه‌ای را ایجاد کرد. دما، فشار، سطح و سرعت جریان متداول‌ترین متغیرهای کنترل شده هستند.