زانویی

انواع زانو‌ها بر اساس نوع اتصال با لوله

بر اساس نوع اتصال به لوله به انواع زانو جوشی بات ولد ، جوشی ساکت ولد و رزوه‌ای تقسیم‌بندی می‌شود.

زانو جوشی بات ولد (Butt Welded Elbow)

با استفاده از پرس گرم یا فورجینگ ساخته می‌شود. اتصال این نوع زانوها با لوله مستقیماً از طریق جوش دادن به لوله انجام می‌پذیرد. زانو جوشی بات ولد دارای انتهای پخ یا beveled می‌باشد که جوش دادن آن را آسان‌تر می‌کند. در سیستم‌هایی که فشار و دمای بالایی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زانو جوشی ساکت ولد (Socket Welded Elbow)

به انتهای لوله یا اتصالات دیگر جوش می‌شود، اما این زانویی‎‌ها بر خلاف زانو بات ولد در انتهای خود دارای یک ناحیه ذوزنقه‌ای است. ما می‌توانیم انتهای لوله را داخل این ناحیه قرار دهیم (قطر زانو جوشی ساکت ولد با قطر بیرونی لوله مطابقت دارد) و برای اتصال زانو و لوله آن‌ها را یکدیگر جوش دهیم. بنابراین قطر واقعی زانو جوشی ساکت ولد بیشتر از قطر زانو است.

زانو رزوه ای (Threaded Elbow)

شکل این زانو‌ها شبیه به زانوهای جوشی ساکت ولد است با این تفاوت که سطح داخلی ناحیه ذوزنقه شکل آن ماشینکاری شده و دارای رزوه می‌باشد. نصب و یا باز کردن آن‌ها  برای تعمیر و نگهداری خطوط لوله آسان‌تر است.

انواع زانویی بر اساس متریال

زانو استنلس استیل : ASTM A403 WP Gr. 304, 304H, 309, 310, 316, 316L, 317L, 321, 347, 904L
زانو کربن استیل : ASTM A 234 WPB , WPBW, WPHY 42, WPHY 46, WPHY 52, WPH 60, WPHY 65 & WPHY 70
زانو کربن استیل دما پایین : ASTM A420 WPL3, A420 WPL6
زانو الوی استیل : ASTM / ASME A/SA 234 Gr. WP 1, WP 5, WP 9, WP 11, WP 12, WP 22, WP 91
زانو استیل داپلکس : ASTM A 815, ASME SA 815 UNS NO S31803, S32205. Werkstoff No. 1.4462
زانو آلیاژ نیکل : ASTM / ASME SB 336 UNS 2200 ( NICKEL 200 ), UNS 2201 (NICKEL 201 ), UNS 4400 (MONEL 400 ), UNS 8020 ( ALLOY 20 / 20 CB 3, UNS 8825 INCONEL (825), UNS 6600 (INCONEL 600 ), UNS 6601 ( INCONEL 601 ), UNS 6625 (INCONEL 625), UNS 10276 ( HASTELLOY C 276 )

برخی از انواع دیگر زانو‌ها

علاوه بر زانوهای معرفی شده در بالا چند نوع دیگر نیز وجود دارد که پترو ایلیا در ادامه برخی از انواع آن را معرفی می‌کند.

زانو تبدیلی

نوعی از اتصالات است که برای اتصال دو لوله با سایزهای متفاوت از آن استفاده می‌شود. با استفاده از آن در واقع نیاز به تبدیل از بین می‌رود و میزان جوشکاری تا یک سوم کاهش می‌یابد. همچنین کاهش تدریجی قطر در قوس آن باعث می‌شود تا مقاومت کمتری در برابر جریان داشته و تاثیر تلاطم جریان و فرسایش بالقوه داخلی را کاهش دهد. این ویژگی‌ها از افت فشار زیاد در خط جلوگیری می‌کنند.

زانو نر و زانو ماده

از انواع اتصالات لوله هستند که به طور متداول مورد استفاده قرار می‌گیرند و کار تغییر جهت جریان سیال را در خط لوله انجام می‌دهند. زانو نر برای اتصال لوله به رزوه مادگی لوله دیگر و زانو ماده برای اتصال لوله به رزوه نرینگی لوله دیگر استفاده می‌شود. زانو‌های نر و ماده برای استفاده در ابزار دقیق، سیستم‌های فرآیند و کنترل، تجهیزات صنایع شیمیایی، نفتی، قدرت سیال، الکترونیک و کارخانجات کاغذ طراحی شده‌اند.

ضخامت دیواره زانو

ضعیف‌ترین نقطه زانو‌ها شعاع داخلی آن است. تنها استاندارد ASME B16.9 است که ابعاد مرکز به سطح و تلورانس‌های ابعاد مربعی را به شکل متعارف بیان می‌کند. استاندارد بیان می‌کند که حداقل تلورانس باید 12.5 درصد از حداقل ضخامت دیواره لوله باشد. حداکثر تلورانس در انتهای اتصالات مشخص می‌شود. بسیاری از تولید کنندگان زانو بات‌ولد، این محصول را با یک رده بالاتر ارائه می‌کنند تا پس از شکل گرفتن ضخامت دیواره به اندازه کافی باشد.